Toespraak Gouverneur Roemer over de impact en het belang van aandacht voor de gebeurtenissen tijdens WO II

Beste aanwezigen,
In mei 1942 bepaalt het Japanse bestuur dat krijgsgevangenen voortaan als arbeiders worden ingezet in de Japanse industrie. Met duizenden tegelijk werden de krijgsgevangen met Japanse transportschepen aangevoerd. Nu kennen we de impact van die transporten. Bij de transporten op deze zogenaamde hellships vallen rond de 22.000 slachtoffers. Wie dat toen nog niet wist was Adolphe M. Douwes. Dolf, voor de meesten beter bekend, was slechts 18 jaar oud toen hij werd opgeroepen voor de militaire dienstplicht in Nederlands-Indië.

Na met zeer beperkte middelen tegen de Japanners te hebben gevochten belandde Dolf uiteindelijk als krijgsgevangene in een van de Japanse kampen, kamp Tjimahi. Vanuit daar werd hij op treintransport gezet naar Kuy om te werken aan de Birma-spoorlijn. De bouw daarvan kostte zeker 115.000 (dwang)arbeiders het leven.

Nadat de spoorlijn klaar was zou Dolf in de havens van Bangkok op een boot gezet worden door de Japanners. Maar de haven werd gebombardeerd en de boot bleef aan wal en kort daarna op 15 augustus capituleerden de Japanners. In al het noodlot dat Dolf ten deel kwam bleef hem dus een ding bespaard; de Japanse Helschepen. Later gaf Dolf zelf al aan dat hij dacht dat de Japanners er op rekenden dat die boot op zee zou worden getorpedeerd.

Na de oorlog vestigde Dolf zich in Geleen om te werken bij DSM. Het is hier in Limburg waar Dolf jarenlang zijn verhalen uit de oorlog heeft verteld aan jongeren. Zijn meest gehoorde reactie was “de Japanse oorlog? Daar hebben we nog nooit van gehoord”. Op 13 juli 2022 is Dolf helaas overleden. Op 98-jarige leeftijd kwam zijn bewogen levensreis ten einde en daarmee ook aan het delen van zijn verhaal uit eerste hand.

Nu er steeds minder ooggetuigen zijn van de Tweede Wereldoorlog is het des te belangrijker dat wij de verhalen zelf door vertellen. Daarom ben ik vereerd dat ik vandaag de tentoonstelling over de Japanse helschepen mag openen, hier in Roermond. Zo houden we de herinnering levend aan al die mensen die minder geluk hadden dan Dolf. Maar zo blijven we ons ook herinneren dat de wreedheden van toen nooit meer mogen gebeuren.

Ik hoop dat jullie deze tentoonstelling met veel aandacht zullen bezoeken. En met jullie ook velen anderen. De verhalen van de overlevenden zijn een belangrijk onderdeel van onze geschiedenis. Ze mogen nooit vergeten worden. Het is belangrijk om de slachtoffers te herdenken, te leren van de fouten van het verleden, en te strijden voor vrede en gerechtigheid. Nu en ook in de toekomst