|
Toespraak van de heer Jo Kneepkens, voorzitter van de
stichting Nationaal Indië-monument 1945-1962, ter gelegenheid van de 32e
Herdenking op zaterdag 7 september 2019
Veteranen,
nabestaanden, excellenties, dames en heren,
het is mij een voorrecht u allen vandaag welkom te mogen
heten namens het bestuur van de stichting Nationaal
Indië Monument 1945-1962 tijdens de 32e herdenking hier
in het Nationaal Herdenkingspark te Roermond. Ook wil ik
mij richten tot alle veteranen, die er vandaag niet bij
kunnen zijn.
Wij herdenken op deze dag in het bijzonder de omgekomen
kameraden in het voormalig Nederlands-Indië en
Nederlands-Nieuw-Guinea in de periode 1945–1962.
Met trots en dankbaarheid heet ik welkom: De vertegenwoordiger van Zijne Majesteit de Koning,
Schout bij Nacht Brummelaar, de Ridder Militaire Willems
Orde, de majoor Kroon en de Kanselier der Nederlandse
Orden, tevens de voorzitter van het Kapittel van de
Militaire Willems-orde, generaal-majoor buiten dienst
Morsink. Namens de Staten-Generaal, de tweede ondervoorzitter van
de Eerste Kamer, mevrouw Gerkens en de tweede
ondervoorzitter van de Tweede Kamer, de heer Bosma.
Namens de Ministerraad, de minister van Defensie, Hare
Excellentie mevrouw Bijleveld-Schouten. De gevolmachtigde minister van Curaçao, de heer Begina
en de gevolmachtige minister van St. Maarten, mevrouw
Wuite. Namens de strijdkrachten de plaatsvervangend
commandant
der strijdkrachten, Zijne Excellentie luitenant-generaal
Eichelsheim, namens de inspecteur-generaal der
krijgsmacht en tevens Inspecteur der Veteranen, de
luitenant-kolonel der Mariniers, Schoonewille,
De gouverneur van de provincie Limburg, de heer Bovens,
de burgemeester van Roermond, mevrouw Donders-de Leest
en de erevoorzitter van onze stichting, de heer Hans
Cremers. Daarnaast heet ik welkom de dragers militaire
dapperheidsonderscheidingen, de vertegenwoordigers van
de kerkelijke autoriteiten, de diverse
krijgsmachtonderdelen, de vertegenwoordigers van
nationale, provinciale, en gemeentelijke overheden en de
vele vertegenwoordigers van maatschappelijke
organisaties.
Ik ben mijn welkomstwoord begonnen met de woorden trots
en dankbaarheid, omdat onze geëerde gasten aantonen
hoeveel respect en waardering er bestaat voor de offers
die zijn gebracht in de voormalige overzeese rijksdelen
en in andere uitzendingsgebieden. Wij willen onze
omgekomen kameraden vandaag in alle waardigheid
herdenken. Sinds enkele weken staan wij in ons land extra stil bij
de gebeurtenissen, die in de periode mei 1940 en 15
augustus 1945 in Nederland en in onze Overzeese
Rijksdelen plaatsvonden. De capitulatie van Japan op 15
augustus 1945 wordt hierbij als einde van deze
verschrikkelijke periode in onze geschiedenis
gehanteerd.
“Wij herdenken het beëindigen van de Tweede
Wereldoorlog, 75 jaar geleden en we vieren dat we
sindsdien weer in vrijheid leven, in het besef dat we
samen verantwoordelijk zijn om vrijheid door te geven.”
Deze laatste zin wordt ook genoemd op de openingspagina
van de stichting Coördinatie 75 jaar Vrijheid. Tal van activiteiten zijn er gepland en zo waren velen
onder ons afgelopen zaterdag getuige van een waardige en
mooie herdenking rondom de Slag om de Schelde, waar op
zeer gepassioneerde en emotionele wijze het verleden
verwoord werd. Ik denk hierbij aan de toespraak van de
Canadeese gouverneur-generaal Julie Payette. Precies een week later komen wij vandaag wederom
tesamen, om 'Hier en Nu' stil te staan bij die
gebeurtenissen, die zich pas ná 15 augustus 1945
voltrokken hebben.
Ik kijk naar u, de aanwezige Indië- en
Nieuw-Guineaveteranen en ik denk aan de meer dan 6.200
omgekomen kameraden, waarvan de namen zijn ingekerft op
de zuilen van ons Nationaal Indië-monument. Voor hen... en voor u was 15 augustus 1945 het begin van
een volgende, moeilijke, chaotische en vaak
onbegrijpelijk periode en situatie. Een situatie die tot
op de dag van vandaag voor vele Nederlanders complex,
warrig en onbevattelijk is gebleven. Er is veel geschreven over het 'daar en toen',
verwijzend naar de gebeurtenissen in Nederlands-Indië en
Nederlands-Nieuw-Guinea tussen 15 augustus 1945 en 15
augustus 1962, zijnde de datum dat er een overeenkomst
betreffende Nieuw-Guinea tussen Nederland en Indonesië
werd getekend. De gebeurtenissen in de Nederlandse archipel in deze
bewogen tijd vormen een deel van de Nederlandse
geschiedenis. Het is daarom belangrijk dat wij hier met
z’n allen bij stilstaan, waarbij wij vooral rekening
willen houden met diegenen, die deze gebeurtenissen
persoonlijk beleefd, doorleefd en derhalve mede
geschreven hebben. Er zijn vele verhalen verteld en met elkaar gedeeld. Het
waren in eerste instantie de Indië- en
Nieuw-Guineaveteranen zelf, die hun ervaringen en
verhalen met ons deelden. Daarnaast en daarna waren het de nabestaanden, die de
verhalen van hun vaders en hun ooms met ons delen.
Ondertussen zijn er ook anderen, zoals historici en
schrijvers, die hun bevindingen over deze periode met ons
delen. Het blijft belangrijk dat de veteranen en hun
nabestaanden blijven vertellen en dat wij blijven
luisteren naar de verhalen van onze Nederlands Indië- en
Nederlands-Nieuw-Guineaveteranen. Lange tijd hebben zij zich niet
begrepen gevoeld door de vele Nederlanders, die ver weg
in het vaderland niet beseften en soms ook tot en met de
dag van vandaag niet begrijpen, wat zij toen in den
vreemde hebben meegemaakt. Nooit zullen en kunnen wij, die er niet bij waren,
precies weten wat er destijds allemaal echt gebeurd is.
Er zullen altijd vragen blijven en ontbrekende
puzzelstukjes: de puzzel zal nooit kunnen worden
afgemaakt.
Ook stel ik mij zelf en anderen, die er niet bij waren
de vraag of we ooit tot een definitief beeld kunnen
komen van wat er echt gebeurd is, laat staan tot een
oordeel over het optreden van deze veteranen, dat
getoetst kan worden binnen de context van het
'Daar en
Toen'.
'Hier en Nu' zijn wij wederom verzameld rondom het
'verbindend monument', een kunstwerk ontworpen door de
Indië-veteraan Gerard van de Lee.
Gerard, we zijn
dankbaar dat jij vandaag wederom in ons midden aanwezig
bent.
Dit monument is geplaatst tussen het Nationaal
Indië-monument aan uw linkerzijde en het Monument voor
Vredesoperaties aan uw rechterzijde. Dit 'verbindend
monument' slaat de brug tussen
beiden monumenten,
-
maar het verbindt ook zij die niet terug kwamen en
zij die afscheid van hen moesten nemen in het verre
Nederlands-Indië, in
Nederlands-Nieuw-Guinea… en die in alle
andere uitzendgebieden na de Tweede Wereldoorlog.
-
tevens is het een blijvende herinnering aan diegenen
die er niet meer zijn, ...ook voor hun nabestaanden en
dierbaren die achterbleven aan het thuisfront.
-
het
monument vormt verder een band tussen alle
veteranen, jong en oud, uitgezonden naar vele landen en
welke tijdens verschillende bijeenkomsten gedurende het
hele jaar hier samenkomen om diegenen, die er niet meer
zijn bij de beiden in dit park opgestelde monumenten te
gedenken.
Wij herdenken vandaag de meer dan 6.200 omgekomen
militairen. Hun namen staan voor eeuwig in de zuilen van
het Nationaal Indië-Monument. Ook denken wij aan de
andere omgekomen militairen, vernoemd op de
gedenktafels van
het Monument van Vredesoperaties. Wij staan vandaag stil bij hen die omkwamen en wij
vertellen hun verhalen. Wij noemen hun namen en blijven ons met respect
herinneren wat zij voor ons land hebben gedaan. Maar laten wij dit vooral doen om morgen ook weer verder
te gaan, waarbij wij de band tussen veteranen, oud en
jong, tussen nabestaanden en alle geïnteresseerden
blijven versterken.
Zoals de dichter Ed Hoornik al zei in het
'Gedicht voor
de doden':
Wij kunnen
u niet meer bereiken Wij komen een zintuig te kort Wij leggen ons neer bij
de feiten dat
u minder en minder wordt
De enkele keren
dat u In dromen nog ons verschijnt Wordt
u al ijler en ijler Tot dat
u voor altijd verdwijnt
Maar éénmaal per jaar is de stilte
Tot de hemel toe van u vervuld En belijden wij zonder woorden
Onze dankbaarheid, onze schuld
Ik wens u allen een waardige herdenking en dank u voor uw aandacht.
|
|