Declamatie geschreven en voorgedragen door Hans van Bergen, schrijver/dichter, ter gelegenheid van de 31e Herdenking op 1 september 2018
Als de rook is opgetrokken,
het stof in de bevochten straten weer verwaaid,
en het materieel weer naar huis is verscheept,
als de eenheden de hun opgedragen missie hebben vervuld
en de vrede in weer een andere brandhaard op de wereld
mede door hun inzet
opnieuw een broze, wankele kans krijgt om opnieuw te groeien,
eindigt daar voor de veteraan de strijd niet.
Hij torst hem mee naar huis,
om hem daar een leven lang uit te vechten.
Niet alleen zij die nooit van een missie terugkeerden
betaalden met hun leven de hoogste prijs voor vrede,
elke veteraan betaalt zijn missie met zijn leven.
Omdat zijn leven nooit meer hetzelfde zal zijn.
Voor wie in opdracht van zijn vaderland streed onder de koperen ploert
in Indië,
voor wie in opdracht van zijn vaderland streed in de bitterkoude nachten
van Korea,
voor wie in opdracht van zijn vaderland streed onder het gevoel van in
de steek laten van Nieuw Guinea,
voor wie in opdracht van zijn vaderland streed in het verstikkende
woestijnzand van Libanon,
voor wie in opdracht van zijn vaderland streed in de helse verwarringen
van Srebrenica,
voor wie in opdracht van zijn vaderland waar ter wereld ook streed voor
de vrede,
elke veteraan betaalt zijn taak met levenslang.
Daarin staan alle generaties
schouder aan schouder naast elkaar.
In het nooit aflatende gevecht tegen het onbegrip,
het nooit aflatende gevecht van het telkens moeten uitleggen,
het nooit aflatende gevecht van het steeds weer moeten verklaren,
het nooit aflatende gevecht om tegen beter weten in te proberen
om de geslagen kloof te dichten tussen jou en het thuisfront,
dat nooit echt zal begrijpen wat jij hebt meegemaakt.
Maar bovenal het nooit aflatende gevecht
tegen de rekbaarheid van de waarheid,
die iedereen in pacht meent te hebben,
vooral zij die maar het minste vermoeden hebben
van wat jij hebt gezien, hebt gevoeld en doorstaan.
In dat nooit aflatende gevecht
lossen tijd en afstand op
en staan alle generaties veteranen,
als een band of brothers
op één lijn schouder aan schouder naast elkaar.
Want in de rechtvaardige roep om waarheidsvinding
die in dit tijdperk steeds dwingender klinkt,
is de eendracht tussen de oude en jonge veteraan
meer nodig dan ooit.
Is de wederzijdse handreiking
op het snijpunt van generaties veteranen
nodig om tegenwicht te bieden
aan de plooibaarheid van de waarheid.
Want het gevaar van elke waarheid
is dat zij vanaf het prilste moment waarop zij ontstaat,
wordt veroverd, ingepalmd, gekneed en toegeëigend
door ieder die dat wil.
En wordt verhaspeld en verbogen
tot mythes, indianenverhalen en samenraapsels
zonder acht te slaan of te wachten op de juiste details.
Het vinden van de waarheid, van élke waarheid,
is bij voorbaat onmogelijk
als de nuance geweld wordt aangedaan
Als verschillende tijdperken
worden gemeten met één en dezelfde maat.
Als normen uit verschillende tijden
universeel worden gemaakt.
De huidige roep om waarheidsvinding
is in alles gerechtvaardigd,
maar kan alleen maar van waarde zijn
als zij met respect wordt benaderd.
Het zal daarom niet voor niets zijn
dat de woorden waarheid en waardigheid
In slechts drie letters verschillen van elkaar.
Het naar elkaar toegroeien
van het Nationaal Indië Monument
en het Monument van Vredesoperaties
is daarom juist in deze tijd
waarin de waarheid over elke missie
steeds vaker op het hakblok van de opinie ligt,
een dwingend appèl op alle veteranen
om te vechten vóór de juiste waarheid
en tégen het weglaten van de nuance.
Te vechten met als enige wapens het woord
en het oprechte, onopgesmukte verhaal.
Veteranen oud en jong,
vertel, vertel, vertel
en geef het tegenwicht door jullie nuances
zodat wij straks niet hoeven te zeggen
‘Wij stonden maar rondom die kuil’*
waarin de waarheidsvinding
ten grave werd gedragen.”
© Hans van Bergen,
Roermond 2018
* ’Wij stonden maar rondom die kuil’
(tekst op het nieuwe verbindende monument
in park Hattem en zin uit het gelijknamige
gedicht van wachtmeester Kortekaas.
